Wij helpen je graag verder! +31 492386063

Als de oplossing een probleem wordt

30 december 2016, gepubliceerd door Dirk Boersma

Er zijn tal van trends in het denken en schrijven over management, organisatie en leiderschap. Werken ze nou wel of werken ze nou niet en hoe zit het met de evidence? Ook daar blijkt echter sprake van elkaar tegensprekende uitkomsten. Wat zou er gebeuren als je de toepasbare elementen uit een concept gebruikt in jouw context? Daar is wel voor nodig dat je zowel je eigen situatie als het toe te passen concept goed kent.

Disruptie
Clayton Christensen schrijft over hoe het je niet goed verdiepen in disruptie op brede schaal leidt tot een verkeerd begrip van wat disruptie is en dientengevolge ook vaak leidt tot een verkeerde toepassing van disruptie, met het onvermijdelijke gevolg dat de resultaten tegenvallen. Die tegenvallende resultaten leiden er dan weer toe dat er kritiek komt op het concept disruptie. Dat geld niet alleen voor het begrip of de theorie over disruptie.

Zelfsturing
Het geldt net zo voor ideeën over zelfsturing. Je komt artikelen en boeken tegen waarin zelfsturing wordt aangeprezen als oplossing voor elk probleem. Er wordt dan graag verwezen naar Buurtzorg en Ricardo Semler. Maar er verschijnen minstens zo vaak artikelen waarin betoogd wordt dat zelfsturing niet werkt en dat zelfsturende teams alleen maar een ordinaire besparing op de kosten van managers zijn. Coen Zwezerijnen van Veranderaars en karakterbouwers legt in een artikel van 15 april dit jaar uit waarom zelfsturende teams niet bestaan.

Problemen
Problemen die genoemd worden zijn de onenigheid die kan ontstaan over de te volgen koers, onderlinge ergernissen, het maken van keuzes in geval van schaarste en ga zo maar door. Het probleem wat gezien wordt heeft vaak iets te maken met de lastige kanten van het met elkaar samenwerken. Wie grijpt er in als het niet goed gaat? Wie spreekt er aan? Zelfsturende teams werken alleen als het goed gaat en als er sprake is van overvloed. In geval van schaarste of als het niet gaat zoals we zouden willen, dan werkt zelfsturing niet meer. Dan heb je iemand nodig die de knopen doorhakt, de richting bepaalt en desgewenst ook iemand aanspreekt. Daar zit dan ook precies de kneep als je een team zelfsturend wil maken. Hoe kan je ervoor zorgen dat de mensen in een team hun onderlinge afhankelijkheid op een effectieve manier gaan regelen? Dat is iets wat je niet alleen voor de baas of voor de organisatie doet, maar het is iets waar je ook zelf beter van wordt. Alle teamleden profiteren ervan als een team erin slaagt om met elkaar die houding en de erbij horende vaardigheden te ontwikkelen. Daar hoort ook bij dat teamleden als dat nodig is een leiderschapsrol nemen en als het niet meer nodig is weer loslaten.

Storming, dus gedoe
Tuckman onderscheidt een viertal fasen in de ontwikkeling van een team. De forming fase, de storming fase, de norming fase en de performing fase. Veel teams lopen vast in de storming fase, de fase waarin mensen hun positie ten opzichte van elkaar bepalen en vastgesteld wordt wie de informele leider is en ze komen daar in een negatieve spiraal terecht. Het wisselen van teamleden leidt alleen maar tot het langer voortduren van die storming fase.

Leren
Het is dus zaak dat teamleden leren hoe ze de stormingfase met elkaar goed door doorkomen. Het is daarvoor belangrijk om:

  • te leren begrijpen wat de ander wil, voelt en denkt.
  • met elkaar in gesprek leren gaan over de zaken die in die fase spelen.
  • te erkennen dat er van die storming sprake is en
  • dat betekent herkennen dat er sprake is van “storming” verschijnselen,

Compassie en eye reading
Tania Singer van het Max Planck instituut in Leipzig zegt dat daar compassie voor nodig is. En het goede nieuws is dat je dat kunt trainen. Onderzoek van MIT bevestigt dat effectieve teams leden hebben die goed zijn in wat zij “Eye reading” noemen, De echte boodschap kunnen zien. Over het algemeen hebben we daar niet zoveel training in gehad en we zijn in trainingen en in bedrijven ook meer bezig met onze boodschap uitdragen, pitchen, in een story gieten etc. Met een aangestelde leider merk je wat minder dat je in de storming fase zit en je hebt in elk geval iemand die je er de schuld van kan geven. Maar dat lost het probleem van de storming fase niet wezenlijk op.
Ik ben geen verklaard voorstander van zelfsturende teams, een tegenstander ben ik ook niet. Zelfsturing vind ik wel van groot belang voor organisaties en voor de samenleving. Het is zaak mensen te laten groeien in die zelfsturing en een coachende leiderschapsstijl helpt daarbij.
In 2017 zal ik mijn best blijven doen, die boodschap uit te dragen. Omdat iedereen zo het beste tot zijn of haar recht kan komen.

Stel je vraag via ons contactformulier

Neem contact met ons op!
Voor al je vragen kun je bellen met

+31 492386063