Alleen een gedeelde visie werkt

De schrijver Hendrik Conscience had met zijn boek “De Leeuw van Vlaanderen”(1838) grote invloed op het ontstaan van de Vlaamse beweging. Het boek leidde tot bewustwording en mensen namen hun verantwoordelijkheid. Het was het begin van de emancipatie van de Vlamingen. Hoe zorg jij voor het ontstaan van bewustzijn in jouw organisatie, op jouw afdeling in jouw bedrijf? Waar doen jullie het voor? Hoe werkt jullie gedeelde visie?

De loteling
In 2013 verscheen het boek ”Tegen verkiezingen” van de Belgische wetenschapper David van Reybrouck. Een boeiend en prikkelend boek, waarin wordt uitgelegd dat de verkiezingen die wij gebruiken om onze democratie vorm te geven juist haar tegendeel bewerken. In zijn boek legt Van Rijbrouck uit dat een systeem waar loting in gebruikt wordt veel meer garanties biedt voor echte democratie. Loting is een probaat middel tegen gekonkel en achterkamertjes. Volgens NRC Handelsblad slaagt hij er met dit boek in de slijtage van de democratie bloot te leggen. Ik ben enthousiast over het boek en steek mij enthousiasme niet onder stoelen of banken en bij een werksessie in België met een aantal productiemanagers benoemde ik het boek en het loten ook even als een effectiever middel om democratie te borgen. Onmiddellijk viel uit de mond van een van de managers het woord “De loteling”. Het was een woord wat nog ergens in mijn geheugen zit en ook de productiemanagers wisten dat “De loteling” de titel was van een boek. Of nog nauwkeuriger een boek van een Vlaamse schrijver. Ik moest erover leren tijdens de Nederlandse lessen op de HBS. We gokten even samen, maar kwamen niet op de naam van de schrijver. We stelden wel vast dat het ergens in de 19e eeuw moest zijn geweest. Bij thuiskomst ging ik op zoek en al snel kwam ik erachter.

Hendrik Conscience
Google hielp mij bij het vinden van de naam van Hendrik Conscience. Conscience leefde  van 1812 tot 1883. Conscience schreef: “De loteling” in 1850, maar in 1838 verscheen een werk dat nog veel meer impact had. Dat was de roman: ”De leeuw van Vlaanderen” Een roman die gaat over de opstand van de Vlaamse boeren en burgers tegen de Franse ridders, die toen de baas waren in België. Het boek werd verfilmd door Hugo Claus.
Over Conscience wordt gezegd:”Hij leerde zijn volk lezen”. Hij gaf met zijn boek De leeuw van Vlaanderen een enorme push aan de emancipatie van het Vlaamse volk. Het Vlaamse volk dat in 1938 een bestaan in de schaduw leidde. De Franse taal en de Franse cultuur waren oppermachtig, Frans was de taal van het gezag, van de macht. Vlaams werd niet als taal gezien en de Vlaamse cultuur deed er niet toe. Consciensce, die zelf half Frans was en zichzelf de Vlaamse taal geleerd had, stimuleerde de bewustwording onder de Vlaamse mensen. Hij hielp ze zichzelf weer te ontdekken. Te ontdekken dat ze wel degelijk competenties en kwaliteiten hadden en er wel degelijk toe deden. Hij leerde zijn volk niet alleen lezen, hij leerde zijn volk ook dat het ertoe deed. En dat het wat kon. In dat opzicht deed Conscience wat ook belangrijk is voor iemand die leiding geeft. Mensen helpen te ontdekken wat ze kunnen en hen stimuleren daar ook gebruik van te maken. Dat laatste hoefde Conscience trouwens niet te doen, dat deden de mensen in Vlaanderen zelf wel.
Want het bewustzijn wat wakker werd gemaakt door de spiegel, die Conscience voorhield en dit leidde ertoe dat mensen zelf hun verantwoordelijkheid namen. Bij leiding geven gaat het daar ook om. Iemand die leiding geeft stimuleert het proces van bewustwording en ontdekt dan dat van daaruit mensen zelf hun verantwoordelijkheid gaan nemen. Als leidinggevende speel je dan alleen nog maar een rol in het ervoor zorgen dat er afspraken worden gemaakt en dat er structuur wordt aangebracht.

Bewustzijn
Het begint echter bij bewustzijn. Hans van de Loo schreef het boek “Kus de visie wakker”. Dat is wat Conscience deed. Haal dat wat er al is naar boven toe, ontsluit het.
Daar ligt de uitdaging als je leiding geeft. Wat is jouw visie? Wat wil je bereiken? Waar doe je het voor? En hoe deel je dat met de mensen, met wie je samenwerkt en hoe kom je bij de visie van de mensen met wie je werkt, wat willen zij bereiken, waar doen zij het voor en hoe kun je daarin op elkaar afstemmen? Dat is wat anders dan een consultant je visie en je missie laten opschrijven en de communicatieafdeling er posters van laten maken, die je dan overal ophangt in je bedrijf. Het gaat erom dat de visie levend en gedeeld is, dat lukt alleen maar als je er over in gesprek bent met elkaar. In zijn boek “Too many bosses, too few leaders” zegt Rajeev Peshawaria dat het draait om de vraag ”waar doe ik het voor”. Ontdek dat en deel het met de mensen om je heen. De boodschap van Peshawaria is: neem daar de tijd voor ga erover in gesprek, zorg voor dialoog. Als die er is ontstaat de basis voor het nemen van verantwoordelijkheid. Richt je niet op het verstrekken van opdrachten, het uitdelen van verantwoordelijkheden en het schrijven van werkinstructies. Maar schep de voorwaarden waaronder mensen dat zelf gaan doen. Conscience deed het door boeken te schrijven, boeken die een stimulans gaven aan de Vlaamse beweging. Natuurlijk is het niet nodig dat leidinggevenden boeken gaan schrijven. Het wel nodig dat ze in gesprek gaan met de mensen met wie ze samenwerken. Daarbij is het belangrijk om te weten wat je zelf wilt, en is het ook belangrijk te weten wat de ander wil en waar het bij de ander om draait. Daarvoor is het kunnen stellen van goede vragen een noodzakelijke voorwaarde, evenals een oor geoefend in het luisteren.
Visie kun je niet opleggen, visie moet je delen. Alleen een gedeelde visie werkt.